Communicatie op het agrarisch bedrijf

communicatie 

Tekst: Dik Veefkind – AgroCoach | Communicatie

Communiceren: we doen het allemaal, elke dag. Communicatie is het uitwisselen van informatie. In de agrarische sector is communicatie belangrijk en gaat het steeds belangrijker worden. Uit een enquête onder de deelnemers van het Rabo Opvolgers Perspectief blijkt dat op het gebied van communicatie er op de agrarische bedrijven en in gezinnen nog veel te leren en voordeel te behalen valt.

Eén van de kenmerken van onze agrarische bedrijven is dat er veel wordt samengewerkt. Denk maar aan de samenwerking tussen man en vrouw of ouders en kinderen. Maar er wordt ook veel samengewerkt tussen broers, buren of collega’s. Het doel van deze samenwerkingsverbanden is om gezamenlijk voordeel te behalen door tijd, arbeid en kapitaal zo efficiënt mogelijk in te zetten. Maar wat nou als het fout gaat tussen de betrokken partijen? Hoe los je knelpunten, misverstanden -of erger- ruzies op? Mijn stelling: om problemen op te lossen is een goede communicatie van onmisbaar belang. En daar kunnen velen van ons wel wat hulp bij gebruiken.

Bedrijfsovername
Een mooi voorbeeld van de rol die communicatie speelt in een samenwerking, is de situatie waarbij ouders het bedrijf willen overdragen aan zoon of dochter. Als het goed is hebben zij in de jaren voor de bedrijfsoverdracht al intensief met elkaar samengewerkt en onderling goed gecommuniceerd over hun toekomstvisie en de daarbij behorende bedrijfsdoelen. Dit stuk gaat gelukkig op veel bedrijven goed, maar er zijn helaas ook vele situaties bekend waarbij het al fout loopt voordat men aan de overdracht toegekomen is. Dit is logischerwijs geen goed uitgangspunt voor een succesvolle bedrijfsoverdracht.

Het valt me op dat bij veel bedrijfsoverdrachten eerst gekeken wordt naar de financiële kant van de zaak. Uiteraard is de fiscale en financiële kant van de overdracht van essentieel belang. Maar het is niet het financiële kapitaal waar u als eerste naar zou moeten kijken. Het begint met het menselijke kapitaal. Zeg maar de onderlinge relaties en verstandhoudingen. En daar komt communicatie om de hoek kijken. Als u in uw situatie niet goed met elkaar overlegt, naar elkaar luistert en doorvraagt, als er geen gezamenlijke visie of doel is en er kan geen begrip worden opgebracht voor een andere zienswijze dan wordt de overdracht of voortzetting op voorhand al een moeilijke zaak. De verantwoordelijkheid voor een goede communicatie ligt bij alle betrokkenen. Daarom: steek eerst tijd, energie en desnoods wat geld in de onderlinge communicatie. Het is de basis voor en de sleutel tot succes.

Struikelblok
Het lastige maar ook uitdagende binnen een agrarisch familiebedrijf zit vooral in de dubbele rol die je hebt. Je bent zakelijk partner van elkaar, maar er is ook een huwelijks- of familieband. Je werkt op het zelfde erf en woont onder hetzelfde dak. Als de zakelijke relatie onder druk komt te staan door bijvoorbeeld verschil in toekomstvisie of botsende karakters en er ontstaat een conflict, dan heeft dat in de meeste gevallen ook effect op de familierelatie, en omgekeerd, met alle ongelukkige gevolgen van dien. Als in een relatie het vertrouwen wegvalt en de communicatie fout gaat, dan is dit een struikelblok geworden omdat het niet meer goed functioneert. Mensen komen dan vaak in een cirkel van negativiteit terecht, waar ze zonder hulp van buitenaf niet meer uit komen.

Sleutel
De ervaring leert dat veel leed te voorkomen is door te leren om goed met elkaar te communiceren. Dat is niet makkelijk, want als je in een meningsverschil of conflict betrokken raakt, zit je er in veel gevallen ook emotioneel aan vast. En waar de emotie het gesprek gaat beheersen is het erg lastig om helder en doeltreffend te blijven communiceren. Toch is dat wel te leren. Met een stukje begeleiding en de juiste tips kan er goede communicatie zijn welke de sleutel is tot het komen van duurzame oplossingen.

Hulp Zoeken
Wat ook helpt in het voorkomen of oplossen van problemen is op tijd deskundige hulp inschakelen. En daar kunnen we nog wel wat stappen zetten. Over het algemeen lopen we niet zo makkelijk te koop met onze problemen en is de drempel om ‘iemand van buiten’ te betrekken in de situatie hoog. Er heerst in zekere zin een taboe op problemen. Toch wil ik u aanmoedigen tijdig hulp in te roepen. De praktijk leert namelijk dat op het moment dat ik als coach/mediator bij een situatie betrokken raak, het eigenlijk al aan de late kant is. Ik bedoel daarmee dat de situatie al is geëscaleerd of op het punt staat te escaleren. Het spreekwoord zegt niet voor niets: “voorkomen is beter dan genezen”. Ziet u zaken fout gaan in uw situatie? Schakel tijdig hulp van buitenaf in. Het kan een hoop ellende en frustratie voorkomen.