Meer boeren met psychische problemen

HEERHUGOWAARD, 5 juli 2022
Publicatie: Noordhollands Dagblad

Agrarisch coach Dik Veefkind (54) ziet steeds meer boeren met psychische problemen. Ze gaan gebukt onder zorgen over geld en de toekomst. ,,De actievoerders zijn in de minderheid, maar de boosheid leeft overal.’’

In de acht jaar dat Veefkind zijn bedrijf AgroCoach runt, heeft hij ,,honderden’’ boeren begeleid. Ze zoeken hulp bij bedrijfsontwikkeling, stroeve communicatie in het familiebedrijf of persoonlijke ontwikkeling. De laatste paar jaar ziet hij steeds meer boeren met psychische problemen, vertelt hij aan zijn keukentafel in Heerhugowaard. ,,Bij een kwart van de boeren en boerinnen die ik help, is het een thema.’’

Wat is de oorzaak van die toename?
,,Een directe aanleiding was de uitspraak van de Raad van State over het Programma Aanpak Stikstof (PAS) in 2019, sindsdien zie ik flink meer boeren die last hebben van stress en burn-outklachten, sommige kampen zelfs met suïcidale gedachten. Ze zijn bezorgd over geld en de toekomst, lopen vast. Wie helpt mij, wie helpt ons, vragen ze zich af.’’

,,Maar de problemen en het wantrouwen zijn natuurlijk al veel eerder begonnen. Door de jaren heen zijn de milieuregels alleen maar strenger geworden. Boeren vinden dat ze al op allerlei manieren hebben bijgedragen aan stikstofreductie, inclusief flinke investeringen. En steeds moeten ze weer aan nieuwe en strengere maatregelen voldoen.’’

Loopt het storm met de coachaanvragen sinds de laatste ontwikkelingen?
,,Nee, want boeren weten nog niet wat er concreet met hun onderneming gaat gebeuren. Het is allemaal afwachten wat er volgend jaar door de provincies besloten zal worden.’’

Waarom slaat de vlam juist nu zo in de pan?
,,Het is geëscaleerd door dat emissiereductiekaartje van stikstofminister Christianne Van der Wal, dat zonder context of toekomstperspectief aan de wereld werd gepresenteerd. Het was de lont in het kruitvat. Er komt veel los wat al jaren onderhuids speelt. De actievoerders hebben het gevoel: het is nu of nooit.’’

,,Ik zie grofweg drie groepen: de actievoerders, de boeren die het gelaten over zich heen laten komen en de groep die denkt: we moeten het nog maar eens zien, het zal zo’n vaart niet lopen. De actievoerders zijn in de minderheid, maar de boosheid leeft bij alle groepen.’’

,,De oudere boeren zonder opvolgers zullen zich wellicht minder druk maken, maar als je zoon of dochter klaar staat voor de opvolging en je hebt veel geïnvesteerd, dan is het verschrikkelijk om bang te zijn dat je bedrijf het niet overleeft. Er wordt ook best makkelijk gezegd: laat je uitkopen en ga wat anders doen. Als dertiger kan dat een goede optie zijn. Maar wat als je 55-plus bent, wat ga je dan doen na een heel leven op de boerderij?’’

Er wordt ook gezegd: veel boeren zijn rijk, waar klagen ze eigenlijk over?
,,Op papier hebben ze veel bezit ja, maar dat staat lang niet allemaal op hun bankrekening. Het is werkkapitaal. Maar inderdaad, er zijn boeren die goed rondkomen – al wordt dat voor velen steeds lastiger. Dan moet je alleen niet vergeten dat ze geregeld tachtig uur per week werken en zichzelf daarvoor geen bijpassend salaris uitbetalen.’’

Wat is volgens u de kern van het probleem, waarom zijn boeren zo ontzettend boos?
,,Er wordt niet geluisterd naar de vragen die er leven. Boeren twijfelen bijvoorbeeld ernstig aan de gebruikte berekeningen, vragen zich af of het stikstofprobleem überhaupt wel zo groot is als wordt gezegd. Ook is er veel onbegrip over de toegestane stikstofnormen in Duitsland, die vele malen hoger zijn. Daarnaast vinden ze dat andere vervuilende sectoren er makkelijk vanaf komen en dat er niet wordt geluisterd naar de oplossingen die vanuit de boerensector komen.’’

Zal de recent aangestelde bemiddelaar Johan Remkes voor een oplossing kunnen zorgen?
,,Daar geloof ik eerlijk gezegd niet in. Hij heeft veel verstand van het dossier, maar om echt tot een oplossing te komen, is het nodig dat beide partijen bereid zijn om in beweging te komen. De boeren hebben echter al veel gedaan, vinden ze, en ik heb ook niet het idee dat de overheid opeens zal zeggen dat er minder stikstof gereduceerd hoeft te worden.’’

Wat moet er dan gebeuren?
,,Ik was pas in Montfoort bij een sessie waar de burgemeester en twee wethouders in gesprek gingen met de boeren uit hun gemeente. De behoefte om gehoord te worden is er zeker, want de zaal zat helemaal vol. Ik kan niet zomaar zeggen wat gemeentes moeten doen, maar ik denk wel dat het zou helpen als ze echt het gesprek aangaan en luisteren naar wat speelt bij hun boeren inwoners.’’

Dik Veefkind is agrarisch coach, mediator en trainer en begeleidt agrarisch ondernemers en erfbetreders. Heb je naar aanleiding van dit artikel vragen of behoefte aan een goed gesprek? Neem dan contact met Dik op. Mail naar: info@agrocoach.nl of bel rechtstreeks: 06-53583325.

Lees het originele artikel Meer boeren met psychische problemen hier

About the author

Dik Veefkind, AgroCoach

Agrarische Mediation Ik zie regelmatig conflicten, ruzies of moeite met de onderlinge communicatie op agrarische gezinsbedrijven. Dit heeft altijd nare gevolgen voor ondernemers en hun gezinnen. Bij agrarische mediation werk je -onder mijn leiding- zelf mee om de problemen bespreekbaar te maken en op te lossen. Heb je een conflict of ruzie op je bedrijf? Agrarische mediation helpt jullie om met elkaar in gesprek te gaan en het op te lossen! Agrarische Coaching Ook het coachen van agrarische ondernemers is mijn vak. Een topsporter heeft een coach. Ondernemen is ook topsport, zeker in de huidige agrarische sector. Ik help agrarische ondernemers om inzicht, overzicht en uitzicht te krijgen. Dit kan bijvoorbeeld gaan over financiele zaken of de bedrijfsoverdracht. Maar ik coach ook ondernemers met een burn-out of voer een goed vertrouwelijk gesprek. Op deze site kun je verschillende tests doen om te bekijken of jouw situatie geschikt is voor mediation of coaching.