Welzijn boer vaak dilemma erfbetreders

Welzijn boer vaak dilemma erfbetreders

Bron: De Molenaar, vakblad voor de graanverwerkende- en mengvoerindustrie

 

Welzijn boer vaak dilemma erfbetreders

Wat doe je als je als erfbetreder signaleert dat het met de boer -je klant- niet goed gaat? Trek je aan de bel of laat je het op zijn beloop? Een lastige kwestie zo bleek tijdens de jaarlijkse Agrivaknet Conferentie 2018 in Den Bosch.

 

Ideaal of optimaal?
Deelnemers aan de Agrivaknet Conferentie konden dit jaar kiezen uit acht workshops. Centraal stond de vraag: ‘Wat adviseer jij, ideaal of optimaal?’ Agrarisch Coach en Mediator Dik Veefkind van AgroCoach liet in zijn workshop deelnemers anderhalf uur lang door middel van oefeningen nadenken over de vraag: ‘omzet of omzien?’.

“Onder erfbetreders is er steeds meer behoefte om vaardigheden te ontwikkelen om adequaat om te gaan met klanten in een sterk veranderende sector”, vertelt Veefkind. De laatste jaren neemt het aantal psychische klachten bij agrarische ondernemers toe. “De toenemende druk op de ondernemer ontstaat onder andere vanuit de maatschappij. Daarbij kun je denken aan zaken als duurzaamheid, milieu, de invloed van traditionele en social media, voedselveiligheid en dierenwelzijn”, legt Veefkind uit. Maar ook kan de ondernemer toenemende financiële druk ervaren of druk vanuit de overheid. “Regelgeving vanuit de overheid kan soms verstrekkende financiële gevolgen hebben, maar ook voor onzekerheid en frustratie zorgen.”

Burn-out
Al deze aspecten kunnen ervoor zorgen dat bijvoorbeeld spanningen in de gezinssituatie ontstaan, of dat een agrarische ondernemer arbeidsongeschikt dreigt te worden als gevolg van een burn-out. Een sluipmoordenaar stelt Veefkind: “Niet iedereen praat even makkelijk over zijn problemen. Veel mensen stoppen deze liever weg of denken de problemen op te lossen door nog harder te gaan werken. Totdat het touwtje knapt. Daarnaast is er schaamte. Veel boeren lopen -bij wijze van spreken- liever zes weken met een gebroken arm dan dat ze moeten toegeven aan een burn-out. Dat laatste is aan de buitenkant niet zichtbaar.”

Toenemende druk kan er verder voor zorgen dat het aantal psychische klachten toeneemt, maar ook dat door het risico van uitzichtloosheid de kans op zelfdoding toeneemt. “Het aantal gevallen van zelfdoding onder boeren is de laatste jaren toegenomen. Erfbetreders kunnen in hun werk heftige dingen zoals zelfdoding aantreffen, maar ook ‘minder heftige’ zaken als dierverwaarlozing of een rommelig erf terwijl die voorheen altijd goed onderhouden was.”

Dilemma’s
Tijdens de workshop werd uitgebreid stilgestaan bij rol van erfbetreders en de dilemma’s waarmee zij te maken krijgen. Veefkind: “Door de jaren heen ontstaat er een vertrouwensband tussen de klant en bijvoorbeeld de voervoorlichter. Als het contact frequent is, zou je als erfbetreder beginnende problemen bij de boer kunnen signaleren. Vervolgvraag is wat je daar dan mee doet.”

Een groot deel van de workshopdeelnemers houdt zich niet bezig met het welzijn van de klant, zo blijkt uit reacties op de stelling. Dit omdat dit niet bij het takenpakket hoort, menen de aanwezigen. Veefkind: “Jij bent inderdaad niet de psycholoog en hoeft het probleem van de klant niet op te lossen. Maar door het bespreekbaar te maken voelt de klant zich wel gehoord. Toch is een factor als verlegenheid of onbekendheid vaak een oorzaak dat een erfbetreder uiteindelijk niets zegt. Bang dat de klant boos wordt en misschien zelfs wel wegloopt, dan ben je die omzet kwijt. Of een erfbetreder denkt dat iemand anders die handschoen wel oppakt. Vergelijk het met een drenkeling in het water waarbij iedereen aan de kant blijft staan, wachtend op die ene die wel te hulp schiet.”

Grenzen aangeven

De aanwezige deelnemers zijn gepokt en gemazeld en hebben in de dagelijkse praktijk al het nodige op het boerenerf meegemaakt. Een omgekeerd dilemma volgens een van de deelnemers is wanneer je bij een herstellende boer weer ter zake kunt komen. “Hoe goed je de klant ook denkt te kennen, het blijkt lastig in te schatten wanneer je weer over de prijs kunt onderhandelen. Toen ik dacht dat een klant die ik goed ken, er weer klaar voor was vroeg ik hoe het nu met hem ging. Hij gaf toen aan dat het nog te vroeg was om nu al over zijn gesteldheid te praten”, vertelt een van de deelnemers.

Een andere deelnemer stelt zich zakelijker op: “Natuurlijk is het niet fijn als een ondernemer psychische klachten heeft, maar je moet duidelijk grenzen stellen. Je kunt niet continu water bij de wijn doen omdat de boer ziek is. Wij hebben een keer de beslissing moeten nemen om de samenwerking te beëindigen. De schuld liep te hoog op. De boer in kwestie was blij dat wij duidelijk tegen hem waren.”

Adviezen
Aan het eind van de workshop geeft Veefkind nog een aantal tips mee. “Als erfbetreder kun je helpen zonder zelf bij het probleem betrokken te raken. Dat is een valkuil; zorg dat je emotioneel niet te betrokken raakt. Zorg voor een goede doorverwijzing, vaak versterkt dat alleen maar de vertrouwensband.”

Veefkind adviseert verder niet te verlegen te zijn. “Wees niet te bang, vertrouw op je gevoel. Als je ziet of merkt dat een klant niet lekker in zijn vel zit, vraag daar dan naar. Oprechte belangstelling wordt meestal gewaardeerd. Je kunt vragen of je een suggestie mag doen, maar geef nooit een oordeel. Onthoud tot slot dat de boer altijd zelf verantwoordelijk is voor het vervolg.”