Praten helpt om overeind te blijven

‘Praten helpt om overeind te blijven’

Hoe blijft u als agrarisch ondernemer overeind in lastige tijden? Over die vraag sprak Dik Veefkind, agrarisch coach, dinsdagavond met leden van LTO Noord in Schagen. Communicatie in het gezin speelt volgens Veefkind een cruciale rol in het ‘overeind’ blijven: ‘Er wordt te weinig gesproken met elkaar en te weinig geluisterd naar elkaar.’

 

‘Bent u trots op uw bedrijf?’ Met die vraag trapt Veefkind de avond af in Schagen. 75 leden van LTO Noord, waarbij de verhouding vrouwen/mannen op fifty fifty ligt, zijn afgekomen op de bijeenkomst die is gehouden door LTO Noord Vrouw & Bedrijf Noord-Holland en de LTO Noord afdelingen Hollands Kroon, HLS en West-Friesland. Veel aanwezigen steken hun hand op; ja, ze zijn trots op hun bedrijf. ‘Of je plezier hebt in het ondernemen, bepaalt of je boer wil blijven’, zegt Veefkind.

De agrarisch coach legt uit dat hij met de aanwezigen in wil gaan op problemen die kunnen spelen in gezin en bedrijf en hoe je daar mee om kunt gaan. ‘U krijgt handvatten mee over wat je zelf kunt doen in lastige tijden.’

Dan vraagt Veefkind de leden ‘in de benen’ te komen voor het bespreken van een aantal stellingen. Een ervan gaat over emoties. ‘Ervaart u emoties als last of als kracht?’. De reacties varieren van ‘Wij hebben een open cultuur in het gezin’ tot ‘Ik vind het lastig om moeilijke zaken in ons gezin te bespreken’ en ‘ik trek het mij best wel aan, ik zou willen dat ik er minder mee zat’.

Een volgende opdracht is om in groepjes met elkaar te spreken over ‘Wat zijn uitdagingen of bedreigingen die op je af komen in het gezin, in de markt & maatschappij en van de overheid?’ En wat kun je elkaar voor tips geven, hoe hier mee om te gaan?’

Relatie

Een ‘bedreiging’ in het gezin kan zijn de verwevenheid van bedrijf en privé. ‘Wat doet het met je relatie, als je het altijd maar over het bedrijf hebt?’, is een reactie uit de zaal. ‘Het is belangrijk om er even ’tussen uit’ te gaan, even te praten over andere dingen. Wat vonden we vroeger ook nog leuk, naast het bedrijf? Probeer niet te verzanden in die tunnel van ‘het bedrijf’. Als je het bedrijf overdraagt, moet je daarna ook samen verder. Verlies elkaar als partners niet uit het oog’, is de tip uit de zaal.  Een andere reactie gaat over respectvol blijven voor elkaar, ook in moeilijke situaties: ‘Zonder respect gaat niemand in beweging komen.’

Communicatie

Veefkind gaat nader in op het belang van communicatie. ‘Waarom is praten zo lastig? ’Er komt alleen maar ellende van’, hoor ik dan wel eens. Of: ‘Wat levert het mij op?’ Ik ervaar dat er te weinig met elkaar wordt gesproken en te weinig naar elkaar wordt geluisterd. Probeer die ander te begrijpen, dat je van elkaar weet dat wat iemand zegt, ook hetgeen is wat hij of zij bedoelt. En maak lastige zaken bespreekbaar. Als je dan ervaart dat jullie er niet uit komen, zoek dan hulp. Dat kan zoveel opluchting geven, als er iemand komt die kan helpen.’

Denk aan jezelf

In moeilijke tijden is het volgens Veefkind belangrijk om aan jezelf te denken. ‘Het aantal burn-outs in de agrarische sector neemt toe. Om ‘overeind’ te blijven is zowel lichamelijke als geestelijke fitheid belangrijk. Maar ook relatie-fitheid en sociale fitheid’, zegt de coach. ‘Ga jezelf niet opsluiten, maar kom in gesprek met anderen, juist ook buiten de sector, met mensen die jou een ander perspectief kunnen geven.’

Blijf fit

Hoe blijf je dan fit? Dat is onder andere door jezelf een spiegel voor te houden, eerlijk naar jezelf te zijn en te evalueren hoe je in het leven staat. En in het gezin: ‘Maak tijd voor elkaar, heb het met elkaar over belangrijke dingen.’ Een bedrijfsvisie, waar je wil staan over vijf en tien jaar, kan houvast geven, een idee over waar je dan wil staan. ‘Durf te dromen’, zegt Veefkind. ‘Je hebt niet alles in de hand, maar er zijn veel dingen die je juist wel in de hand hebt.’